ʻO ke ōlaʻi kekahi o nā hanana kūlohelohe weliweli loa. Loaʻa i kekahi mau haʻalulu kahi ikaika luku, kahi o ka mana e hoʻohālikelike ʻia me kahi pōkā nukelea. ʻAʻole hiki ke kū i ke ōlaʻi i hoʻomaka - ʻaʻohe mea hana o ka mana kūpono i ka hoʻolilo ʻia o kahi kanaka i kēia manawa.
Hoʻonāukiuki ʻia ka hopena o nā ōlaʻi e ka mea ʻoiaʻiʻo hiki ʻole ke ʻike ʻia, ʻo ia hoʻi, hiki ʻole ke hanana ʻia ʻole. Hoʻokomo ʻia nā hana a me nā hana i ka seismology - ka pōʻino mai nā ōlaʻi nui i manaʻo ʻia i loko o nā piliona kālā, ʻaʻole e hōʻike i ka nalo o ke ola. Eia nō naʻe, i loko o nā makahiki he nui o ka noiʻi koʻikoʻi, ʻaʻole i holomua nā ʻepekema e ʻike i nā wahi weliweli seismically. ʻO nā wānana o ka hoʻonui ʻana o ka hana seismic, me ka haʻi ʻole ʻana i nā ōlaʻi hoʻokahi, ʻo ia ka nui o nā psychics a me nā charlatans ʻē aʻe. I ka honua maoli, hiki i nā kānaka ke kūkulu i nā hale e kū pono i nā koi seismic a hoʻonohonoho koke i nā hana hoʻopakele.
1. I nā makahiki 400 i hala iho nei, ua luku ʻia nā ōlaʻi a me nā hopena ma mua o 13 miliona mau kānaka.
2. He paʻakikī loa ka mana o ke ōlaʻi i ka nānā pono ʻana. ʻO ka pālākiō he 12, i hoʻomohala ʻia e ka poʻe ʻAmelika ʻo Charles Richter lāua ʻo Beno Gutenberg, a laila hoʻomaʻemaʻe ʻia e nā ʻepekema ʻē aʻe, he ʻano kumuhana. ʻO ke ana o ka ikehu i hoʻokuʻu ʻia i ka wā o ke ōlaʻi, ka mea i kapa ʻia. ʻoi aku ka pahuhopu o nā nui, akā e hoʻopili maikaʻi ʻole paha ka nui me nā hopena o nā ʻōlaʻi. Hiki ke loaʻa ke kiko o ke ōlaʻi ma kahi hohonu o kekahi a i 750 km, no laila, hiki i nā hopena o nā ʻōlaʻi ʻelua o ka nui like ke ʻano ʻokoʻa. Hoʻohui ʻia, ʻoiai ma loko o ka wahi luku like, ua hoʻopaʻa ʻia nā hihia i ke kū ʻana o nā hale i luna o kahi kumu pōhaku a i ʻole nā kahua paʻa e kū i nā ōlaʻi, ʻoiai ua hiolo nā ʻano like me nā kumu ʻē aʻe.
Charles Richter
3. I Iāpana, hoʻopaʻa ʻia ka awelika o nā ʻōlaʻi he 7,500 i kēlā me kēia makahiki. Mai ka hoʻomaka o ke kenekulia 17 a i ka waena o ke kenekulia 20, aia he 17 mau ʻōlaʻi i ka ʻāina, a ʻo ka hopena i make ma mua o hoʻokahi kaukani poʻe. 
4. ʻO kekahi ōlaʻi luku nui loa i ka mōʻaukala kanaka i kū ma Nowemapa 1, 1755 ma Pokukala. ʻEkolu mau haʻalulu i hoʻopau loa i ke kapikala o ka ʻāina, ʻo Lisbon, mai ke alo o ka Honua. I kēia lā, hoʻolauleʻa ka poʻe Kakolika i ka Lā Hoʻolauleʻa a pau, a i ke kakahiaka i ka wā o ke ōlaʻi, ʻo ka hapa nui o ka lehulehu i loko o nā hale pule. ʻAʻole hiki i nā luakini nunui ke pale aku i nā mea, ke kanu ʻana i mau tausani mau kānaka ma lalo o kā lākou mau ʻōpala. ʻO kēlā mau mea laki e hiki ke ola inā holo pololei i ke kai. ʻO nā mea, me he mea lā e hoʻomāʻewaʻewa iā lākou, hāʻawi iā lākou ma kahi o ka hapalua hola o ka manawa, a laila uhi iā lākou me kahi nalu nunui, ʻo ke kiʻekiʻe i ʻoi aku ma mua o 12 mika. Ua hoʻomāhuahua ʻia kēia kūlana e ka hoʻomaka ʻana o ke ahi. Ua luku ʻia nā hale 5,000 a me nā alanui 300. Ua make he 60,000 ka nui o ka poʻe i make.
Ke ōlaʻi ʻo Lisbon. Pena kiʻi o kēia au
5. I ka makahiki 1906, ua hoʻopau ke ōlaʻi i Kapalakiko. ʻAʻole ʻo Las Vegas a ʻo Reno kekahi i kēlā manawa, no laila ʻo Kapalakiko ke kapikala o ka East Coast holoʻokoʻa o ʻAmelika Hui Pū ʻIa. Ua hū ka haʻalulu ma Kapalakiko, e luku ana i nā home a nā tausani. ʻAʻole liʻuliʻu ke ahi e hele mai ana. Ua naha nā paipu wai a ua pau nā ahi i nā wai. Eia hou, he home ko ke kūlanakauhale i kahi kanu kinoea nunui, ʻo ka pāhū ʻana i hoʻololi ʻia ai nā alanui i loko o gehena. ʻO ka mea lawelawe telegraph inoa ʻole i noho ma kāna wahi hana a i ka ʻōlelo telegraphic maloʻo i lawe ʻia i New York i ka wā o ka pōʻino, e like me kā lākou e ʻōlelo nei, ma ka lewa. 200,000 poʻe i waiho home ʻole ʻia. Ma kahi o 30,000 mau hale i luku ʻia. Ua hoʻopakele ʻia nā ola he mau tausani e ka makemake o nā ʻAmelika e kūkulu i nā hale o ka mānoanoa liʻiliʻi o ka wahie - ma kahi o ka make ʻana ma lalo o nā ʻōpala o nā pōhaku lepo a me nā pōhaku, pono e hele i waho ka poʻe i hōʻeha ʻia mai lalo o ka puʻu papa. ʻAʻole i ʻoi aku ka nui o nā mea i hōʻino ʻia ma mua o 700.
6. Ma ka pō o ke ōlaʻi, ua hōʻea nā hōkū o nā mele Italia i Kapalakiko, alakaʻi ʻia e Enrico Caruso. Ua holo mua ʻo Caruso i waho i ke alanui me ka makaʻu. Ua kūʻai aku kekahi mau ʻAmelika akamai iā ia a me kāna mau hoa i kahi kaʻa kau lio no $ 300 (ʻo ke kaʻa kaʻao kaulana ʻo Ford T, e ʻike ʻia i loko o ʻelua mau makahiki, e uku ʻia $ 825). Ua hoʻi ʻo Caruso i ka hōkele no kāna mau mea, a haʻalele ka poʻe Italia i ke kūlanakauhale me ka weliweli.
7. I ka hala ʻana o nā kenekulia 19 a me 20, ua ʻike ke kūlanakauhale ʻItalia o Messina i 4 mau ōlaʻi i loko o 14 mau makahiki. Aia kekahi ʻike ma mua - i ka 1783 ua luku ʻia ke kūlanakauhale e ka haʻalulu. ʻAʻole i kuhi ka poʻe i kekahi hopena i nā pōʻino. Kūkulu mau ʻia nā hale me ka ʻole o ka sima, e kū ana ma nā kumu minamina, a kokoke kekahi i kekahi. A ʻo kahi hopena, ʻo ke ōlaʻi o Kēkēmapa 28, 1908, ʻaʻole ka ikaika loa e nā kūlana o ka poʻe seismologists, i make he 160,000 mau ola. Ua ʻōlelo ʻo Volcanologist François Pere inā noho ka poʻe o Messina i nā hale lole, ʻaʻole make kekahi. ʻO ka mea i kōkua mua i ka poʻe Messinians hele mai nā luina Lūkini mai ka squadron midmenmen. Ua ʻimi wiwo ʻole lākou i nā poʻe e ola nei i waena o nā wahi neoneo, hoʻopakele ma mua o 2000 mau kānaka, a lawe i hoʻokahi tausani i nā haukapila o Napela. Ma Messina, ua kūkulu nā kamaʻāina mahalo i kahi kia hoʻomanaʻo i nā luina Lūkini.
ʻO Messina ma hope o ke ōlaʻi 1908
ʻO nā luina Lūkini ma nā alanui o Mesina
8. Ma Messina i Kēkēmapa 1908, he huakaʻi o nā comedians i mākaʻikaʻi ʻia, kahi i komo ai nā kaikunāne ʻelua. He ʻīlio kā Brothers Michele lāua ʻo Alfredo. I ka pō o Dekemaba 28, ua hoʻomaka ka ʻīlio e hae huhū, e ala ana i ka hōkele holoʻokoʻa. Ua kauo mua ʻo ia i nā mea nona i ka puka o ka hōkele, a laila kauō iā lākou ma waho o ke kūlanakauhale. No laila ua hoʻopakele ka ʻīlio i ke ola o nā hoahānau. I kēlā mau makahiki, ua lanakila kahi kuhiakau, e wehewehe ana i ka ʻano hoʻomaha o nā holoholona ma mua o ke ōlaʻi e ka mea a lākou e manaʻo nei i nā haʻalulu mua i lohe ʻole ʻia i ka poʻe. Eia nō naʻe, ua nānā pono ʻia nā heluhelu ʻana o nā wahi seismic i hōʻike ʻia ʻaʻohe mea hōʻeha mua - ʻo nā haʻalulu make wale nō ka mea.
9. ʻAʻole hiki ke kapa ʻia ka makaʻu ʻole e pili ana i nā ōlaʻi i kahi ʻano lāhui Italia. Ma nā ʻaoʻao ʻē aʻe o ka honua, i Iapana, kū nā ōlaʻi, e like me ka mea i hōʻike ʻia, i nā manawa a pau. Ke kapikala o ka ʻāina, ʻo Tokyo, i ka hoʻomaka ʻana o ke kenekulia iwakālua, ua luku ʻia nā ōlaʻi ʻehā mau manawa. A i kēlā me kēia manawa kūkulu hou ka Iapana i ke kūlanakauhale me nā hale like i hana ʻia i nā kia a me nā pepa. ʻO ke kikowaena kūlanakauhale, ʻo ia nō, kūkulu ʻia me nā hale pōhaku, akā me ka noʻonoʻo ʻole ʻole i ka makaʻu seismic. Ma Kepakemapa 1, 1923, ua kuʻi ke kūlanakauhale o ʻelua miliona e kahi mau haʻalulu i luku ʻia he ʻumi tausani mau hale a me nā hale. Ma Tokyo i kēlā manawa, ua hoʻohana ikaika ʻia ke kinoea, no laila ua hoʻomaka koke ʻia ke ʻano hanana, ka mea e kapa ʻia ʻo "ʻino ahi". Ua puhi ʻia he mau kaukani kanaka a make i loko o ko lākou mau home a me nā alanui. I ke kūlanakauhale a me ka prefecture o Tokyo, ma kahi o 140,000 poʻe i make. Ua hōʻino nui ʻia ke kūlanakauhale ʻo Yokohama.
Iapana, 1923
10. Mai ke ōlaʻi o 1923 ua hoʻoholo ka Kepanī i nā hopena kūpono. I ka 2011, ua ʻike lākou i ke ōlaʻi ikaika loa i ka moʻolelo o ko lākou ʻāina. Aia ke kiko o ke kiko ma ke kai, a ua hoʻokele ka ʻōnaehana aʻoaʻo e hoʻouna i kahi hōʻailona hōʻailona. Ua ʻohiʻohi nā haʻalulu a me nā kai eʻe i kā lākou ʻohi koko - ma kahi o 16,000 mau kānaka i make, akā ua nui aku paha nā mea i hōʻeha ʻia. Ua nui loa ka pōʻino o ka hoʻokele waiwai, akā ua hōʻalo ʻia nā poho pōʻino.
Iapana, 2011
11. ʻO ka makahiki 1960 ka paʻakikī o nā ʻōlaʻi. Ma Pepeluali 21, ua "hoʻoluliluli" ke kūlanakauhale Algerian o Meluz - 47 i make, 88 i hōʻeha. Ma Pepeluali 29, ua ʻōlaʻi kahi ʻōlaʻi e pili kokoke ana iā Morocco - 15,000 i make, 12,000 i hōʻeha, ua luku ʻia ke kūlanakauhale ʻo Agadir, ua kūkulu hou ʻia i kahi hou. Ma ʻApelila 24, ua hoʻopilikia ʻia ʻo Iran i kahi pōʻino kūlohelohe, e koi ana he 450 mau ola o nā kamaʻāina o ke kūlanakauhale ʻo Lahr. Akā ua hala nā manaʻo o kēia mau ʻōlaʻi ma Mei 21, i ka wā o ke ōlaʻi ikaika loa a hiki i ka wā o ka mōʻaukala i ʻike ʻia ma Chile - kona nui he 9.5 mau helu.
Nā hopena o ke ōlaʻi ma Agadir. Ua ʻōlelo ka mōʻī o Morocco inā inā ma ka makemake o Allah e luku ʻia ke kūlanakauhale, a laila ma ka makemake o ka poʻe e kūkulu hou ʻia ia ma kahi ʻē aʻe.
12. Ma ka lā 21 o Mei, 1960, ua luku ʻia ʻo Chile ma ka ʻaoʻao o nā aftershock ikaika. ʻEkolu mau haʻalulu i kū i ka ʻāina ma mua, a laila ʻekolu nalu nunui. Ua hōʻea kahi nalu o 5 mau mika i Alaska. Hoʻopilikia ʻia ke kapakai o ka Pākīpika. Ua make nā poʻe ma ko Hawaiʻi Pae ʻĀina, ʻoiai ua aʻo ʻia lākou i ka manawa a haʻalele ʻia ma laila. Ua uhi pū ʻia ke kai eʻe ʻo Iapana ahonui, a i ka pō - 100 i make, me ka noʻonoʻo ʻana i ka ʻōlelo aʻo i loaʻa. ʻO nā mea i hōʻino ʻia ma Pilipine kekahi. Ma Chile, ʻaʻohe manawa o ka hana hoʻopakele - i ka mua aia ka hoʻoweliweli o ka wai hālana ma luna o ka wahi i hoʻopilikia ʻia, a laila hoʻomaka ka ala o nā luaipele. ʻO nā poʻe Kile, he 500,000 o lākou i haʻalele ʻole i ka home ʻole, kūpaʻa wale me ka hana nui a me nā kōkua kūwaho. Ua koho ʻia 3,000 a 10,000 mau kānaka i make.
Ma nā alanui o ke kūlanakauhale Kile ma hope o ke ōlaʻi
Hoʻopili ke ʻōlaʻi ʻōlaʻi ʻo Chile i ka hapa o ka honua
13. Ua hiki mai kekahi mau ʻōlaʻi i hōʻea mai i kēia kenekulia 21. Ua ʻōlelo ʻia ka Kepanī, a ua hoʻopili kekahi i ka pae ʻāina ʻAsia. Ma Kēkēmapa 26, 2004 ma ke Kai ʻInikia aia nā haʻalulu o ka nui 9,1 - 9.3 mau helu - kekahi o nā mana nui loa i ka mōʻaukala. Ua kū ka tsunami i nā kahakai a pau o ke Kai ʻInikia, ʻo ka make ma ʻApelika Hema, aia ia ma 7,000 km mai ke kiko o ke ōlaʻi. Manaʻo ʻia, ua manaʻo ʻia ua make he 230,000 mau kānaka, akā he nui nā kino i kahili ʻia i loko o ke kai e ka nalu he 15 mika i pā i nā kapakai o ʻAsia.
14. Ma ka lā 12 Ianuali 2010, ma kahi o ʻumikūmālua mau hanana haʻalulu i kū ma ka mokupuni ʻo Haiti. ʻO ka nui o ka mea mana loa he 7 mau helu. Ua luku loa ʻia ke kūlanakauhale nui o Port-au-Prince. I nā ʻāina me nā ʻoihana waiwai nāwaliwali, lehulehu ka hapa nui o ka lehulehu i kaona nui. ʻAʻole ʻokoʻa ʻo Haiti. No laila, weliweli ka helu o nā mea i hōʻino ʻia. Ma mua o 220,000 poʻe i make i Port-au-Prince me ka ʻole o ke kai eʻe.
Hoʻohana ʻia nā Haitian no ka nalowale ʻana i nā hanana paʻakikī. Ka hao wale ma hope o ke ōlaʻi
15. ʻO nā ōlaʻi nui loa ma Rūsia e pili ana i ka nui o nā mea i hōʻino ʻia i kū ʻia ma 1952 ma nā Mokupuni Kuril a ma 1995 ma Sakhalin. ʻO ke kai eʻe nāna i luku i ke kūlanakauhale ʻo Severo-Kurilsk i hōʻike ʻole ʻia. Ma kahi o 2,500 ka poʻe i make i ke kūlanakauhale i luku ʻia e ka nalu 18-mika. Ma Sakhalin Neftegorsk, kahi i luku ʻia he 100%, ua make nā kānaka 2,040.
Ua hoʻoholo ʻo Neftegorsk ma hope o ke ōlaʻi ʻaʻole e hoʻihoʻi hou
