Nero (inoa hānau ʻO Lucius Domitius Ahenobarbus; 37-68) - ka mōʻī Roma, ka hope o ka moʻokūʻauhau Julian-Claudian. ʻO nā kamāliʻiwahine hoʻi o ka Senate, tribune, makuakāne o ka ʻāina makua, pontiff nui a me ke kanikela 5 manawa (55, 57, 58, 60 a me 68).
I ka moʻomeheu Karistiano, ua manaʻo ʻia ʻo Nero ʻo ia ka mea hoʻonohonoho mua i ka hoʻomāinoino ʻana i nā Kristiano a me ka make ʻana o nā lunaʻōlelo ʻo Petero a me Paulo.
Hōʻike nā kumuwaiwai moʻolelo o ka honua i ka hoʻomāinoino ʻia o nā Karistiano i ka wā o Nero. Ua kākau ʻo Tacitus ma hope o ke ahi ma 64 mau makahiki, ua hoʻonohonoho ka mōʻī i nā hoʻopaʻi lehulehu ma Roma.
Nui a hewahewa nā mea i hoihoi ʻia i loko o ka moʻolelo pilikino o Nero, a mākou e kamaʻilio ai i kēia ʻatikala.
No laila, eia kahi moʻolelo pōkole o Nero.
Kawaihae o Nero
Ua hānau ʻia ʻo Nero ma ka lā 15 o Kēkēmapa 37, ma ka moku ʻItalia o Ancius. ʻO ia no ka ʻohana Domitian kahiko. ʻO kona makuakāne, ʻo Gnaeus Domitius Ahenobarbus, he kālaiʻāina politika. ʻO koʻu makuahine, ʻo Agrippina ka ʻōpio, ke kaikuahine o ka mōʻī ʻo Caligula.
ʻO ke kamaliʻi a me ka ʻōpio
Ua hala ka makuakāne o Nero i ka wā kamaliʻi, a ma hope ua hānai ʻia kahi ʻanakē ona. I kēlā manawa, lawe pio ʻia kona makuahine no ka hana kipi ʻana i ka mōʻī.
I ka makahiki 41 AD ua make ʻo Caligula e nā poʻe Praetorians kipi, a ʻo Claudius, ka ʻanakala o Nero, i lilo i aliʻi hou. Ua kauoha ʻo ia e hoʻokuʻu iā Agrippina, me ka poina ʻole i ka hao ʻana i kāna waiwai āpau.
Ma hope koke, male ka makuahine o Nero iā Guy Slusaria. I kēlā manawa, ua hoʻopaʻa ka moʻomeheu o ke keikikāne i nā ʻepekema ʻokoʻa, a ua aʻo pū kekahi i ka hulahula a me ka hana mele. I ka make ʻana o Slyusarius i 46, ua hoʻomaka ka lono i waena o ka poʻe ua ʻona ʻo ia e kāna wahine.
3 mau makahiki ma hope mai, ma hope o ke ʻano o nā intrigues hale aliʻi, ua lilo ka wahine i wahine na Claudius, a ua lilo ʻo Nero i stepson a hiki i ka emepera. Ua moemoeā ʻo Agrippina e noho kāna keiki ma ka noho aliʻi, akā ua hoʻopilikia ʻia kāna mau hoʻolālā e ke keiki a Claudius mai kahi male ma mua - Britannicus.
Ke loaʻa nei ka mana nui, ua komo ka wahine i ka hakakā ikaika no ka mana. Ua hiki iā ia ke hoʻokuʻu aku iā Britannica a hoʻokokoke aku iā Nero i ka noho aliʻi. Ma hope, i ka wā i ʻike ai ʻo Claudius i nā mea āpau e hana ana, ua hoʻoholo ʻo ia e hoʻihoʻi i kāna keiki i ka ʻaha, akā ʻaʻohe ona manawa. Ua hoʻowahāwahā ʻo Agrippina iā ia me nā ʻalalā, e hōʻike ana i ka make ʻana o kāna kāne ma ke ʻano he make kūlohelohe.
ʻĀpana hoʻomalu
Ma hope koke iho o ka make ʻana o Claudius, ua hoʻolaha ʻia ʻo Nero he 16 mau makahiki i mōʻī hou. I ka manawa o kāna moʻomeheu, ʻo kāna kumu ʻo ia ke akeakamai Stoic ʻo Seneca, nāna i hāʻawi i ka luna i koho hou ʻia i ka ʻike nui.
Ma waho o Seneca, ua alakaʻi ke alakaʻi koa koa Roma ʻo Sextus Burr i ka hānai ʻia ʻana o Nero. Mahalo i ka mana o kēia mau kāne i ka Emepaea Roma, ua hoʻomohala ʻia nā pila pono he nui.
I ka mua, aia ʻo Nero ma lalo o ka mana o kona makuahine, akā ma hope o kekahi mau makahiki ua kūʻē ʻo ia iā ia. He mea pono ke hoʻomaopopo ʻia ua hina ʻo Agrippina me kāna keikikāne ma ke aʻo a Seneca a me Burr, ka poʻe i makemake ʻole i ka hihia i loko o ka politika.
ʻO ka hopena, ua hoʻomaka ka wahine huhū e hana i nā mea hoʻopiʻi kūʻē i kāna keiki, me ka manaʻo e haʻi iā Britannicus ma ke ʻano he luna kānāwai. I ka ʻike ʻana o Nero e pili ana i kēia, ua kauoha ʻo ia i ka lāʻau ʻawahia a Britannicus, a laila ua kipaku aku i kona makuahine mai ka hale aliʻi a hoʻonele iā ia i nā hanohano a pau.
I kēlā manawa i kāna puke moʻolelo pilikino, ua lilo ʻo Nero i mea hoʻomāinoino narcissistic, ka mea i ʻoi aku ka hoihoi i nā hana pilikino ma mua o nā pilikia o ke aupuni. ʻO ka mea nui, makemake ʻo ia e lilo i kaulana ma ke ʻano he mea hana keaka, mea pena kiʻi a mea hoʻokani pila, ʻoiai ʻaʻohe ona talena.
Ke makemake nei e loaʻa ke kūʻokoʻa piha mai kekahi, ua hoʻoholo ʻo Nero e pepehi i kona makuahine ponoʻī. Ua hoʻāʻo ʻo ia e hōʻona iā ia ʻekolu mau manawa, a hoʻonohonoho pū no ka hiolo ʻana o ke kaupaku o ka lumi kahi i noho ai ʻo ia a hoʻonohonoho i ka moku pohō. Eia nō naʻe, i kēlā me kēia manawa ke ola ka wahine.
ʻO ka hopena, ua hoʻouna wale ka emepera i nā koa i kona hale e pepehi iā ia. Ua hōʻike ʻia ka make o Agrippina i uku no ka hoʻāʻo pepehi kanaka iā Nero.
Ua puhi kino ke keiki kāne i ke kino o ka makuahine i make, e ʻae ana i nā kauā e kanu i kāna lehu i kahi hale kupapaʻu liʻiliʻi. ʻO kahi mea hoihoi ʻo ia ka mea ma hope ua ʻae ʻo Nero i ke kiʻi o kona makuahine i hū iā ia i ka pō. Ua kāhea ʻo ia i nā mea hoʻokalakupua e kōkua iā ia e kāpae i kāna ʻuhane.
Ke manaʻo nei i ke kūʻokoʻa piha, ua hoʻokau ʻo Nero i ka leʻaleʻa. Hoʻonohonoho pinepine ʻo ia i nā ʻahaʻaina, i hele pū ʻia me nā ʻaha, nā heihei kaʻa, nā hoʻolauleʻa a me nā ʻano hoʻokūkū like ʻole.
Eia nō naʻe, pili pū ka mōʻī i nā hihia o ka mokuʻāina. Ua loaʻa iā ia ka mahalo o ka poʻe ma hope o kona hoʻomohala ʻana i nā kānāwai he nui e pili ana i ka hōʻemi ʻana i ka nui o nā waihona, nā uku a me nā uku kīpē i nā loio. Eia hou, ua kauoha ʻo ia e hoʻopau i ka ʻōlelo hoʻoholo e pili ana i ka hopu hou ʻia ʻana o nā manuahi.
No ka hakakā ʻana i ka palaho, ua kauoha ʻo Nero e hāʻawi ʻia nā pou o nā ʻauhau ʻauhau i ka poʻe waena. ʻO ka mea hoihoi, ma lalo o kāna mana, ʻaneʻane hapalua nā ʻauhau ma ka mokuʻāina! Hoʻohui ʻia, kūkulu ʻo ia i nā kula, nā hale kiʻiʻoniʻoni a hoʻonohonoho i nā hakakā gladiatorial no nā poʻe.
Wahi a kekahi mau mōʻaukala Roma i kēlā mau makahiki o ka moʻomeheu, ua hōʻike ʻo Nero iā ia iho he luna hoʻomalu loea a he aliʻi ʻike maka loa, i ka hoʻohālikelike ʻana i ka hapa lua o kona noho aliʻi ʻana. ʻO ka ʻaneʻane o kāna mau hana a pau e pili ana i ka maʻalahi o ke ola no ka poʻe maʻamau a me ka hoʻoikaika ʻana i kona mana mahalo i kona kaulana i waena o ko Roma.
Eia nō naʻe, i loko o nā makahiki i hala iho nei o kona noho aliʻi ʻana, ua lilo ʻo Nero i loko o kahi loko loko maoli. Ua kiola ʻo ia i nā kiʻi koʻikoʻi e like me Seneca a me Burra. Ua pepehi ke kanaka i kekahi mau haneli mau makaʻāinana maʻamau, i kona manaʻo, ua hoʻohaʻahaʻa i ka mana o ka mōʻī.
A laila hoʻomaka ka despot i kahi hakakā kūʻē i nā Karistiano, e hoʻomaʻau ana iā lākou i kēlā me kēia ala a hiki i ka hoʻopaʻi hoʻopaʻi. I kēlā manawa i kāna moʻomeheu, ua noʻonoʻo ʻo ia iā ia iho i ka poete akamai a me ka mea hoʻokani pila, e hōʻike ana i kāna hana i ka lehulehu.
ʻAʻole i ʻaʻa iki kahi o kāna mea i hōʻike aku iā Nero e haʻi kino iā ia iho he puʻukani mediocre a me ka mea hoʻokani pila ʻo ia. Akā, ua hoʻāʻo kēlā me kēia e hoʻoleʻaleʻa iā ia a hoʻomaikaʻi i kāna mau hana. Eia kekahi, ua hoʻolimalima ʻia he mau haneli mau poʻe e hoʻomaikaʻi i ke aliʻi i ka wā o kāna haʻiʻōlelo no kahi uku.
Ua lilo ʻo Nero i mau mika i loko o nā hale ʻaina a me nā ʻahaʻaina hoʻonaninani i hoʻopau i ka waihona kālā o ka mokuʻāina. Ua alakaʻi kēia i ka ʻoiaʻiʻo ua kauoha ke aliʻi hoʻomāinoino e pepehi i ka mea waiwai, a kāʻili ʻia i kā lākou waiwai āpau no Roma.
ʻO ke ahi weliweli nāna i hoʻopiha i ka emepela i ke kauwela o 64 kekahi o nā pōʻino kūlohelohe nui loa. Ma Roma, ua hoʻolaha ʻia nā lono ʻo kēia ka hana a ka Nero "pupule". ʻO ka poʻe kokoke i ka mōʻī ʻaʻole i kanalua hou no ka maʻi noʻonoʻo.
Aia kekahi mana i kauoha ʻia e ke kāne ponoʻī e puhi i ke ahi iā Roma, no laila makemake e loaʻa ka hoʻoulu no ke kākau ʻana i kahi mele "masterpiece". Eia naʻe, hoʻopaʻapaʻa ʻia kēia kuhi manaʻo e nā mea kākau moʻolelo he nui o Nero. Wahi a Tacitus, ua hōʻiliʻili ka luna i nā pūʻali koa kūikawā e kinai i ke ahi a kōkua i nā kamaʻāina.
Ua wela ke ahi no 5 mau lā. Ma hope o ka pau ʻana, ua hoʻololi ʻia i loko o nā moku he 14 o ke kūlanakauhale, ua ola wale nō 4. Ma ke hopena, ua wehe ʻo Nero i kona mau hale aliʻi no ka poʻe pōpilikia, a ua lako pū kekahi i nā kamaʻāina ʻilihuna me ka meaʻai
I ka hoʻomanaʻo ʻana i ke ahi, ua hoʻomaka ke kāne i ke kūkulu ʻana i ka "Hale Aliʻi gula o Nero", ka mea i koe paʻa ʻole.
ʻIke loa, ʻaʻohe mea a Nero i hana ai me ke ahi, akā pono e ʻike i nā lawehala - he poʻe Karistiano lākou. Ua hoʻopiʻi ʻia ka poʻe ukali a Kristo no ka puhi ʻana iā Roma, no ka hopena o ka hoʻomaka ʻana o ka hoʻopaʻi nui, i hoʻonohonoho ʻia i kahi ʻano kupaianaha a ʻano ʻokoʻa.
Ke ola pilikino
ʻO kā Nero wahine mua he kaikamahine na Claudius i kapa ʻia ʻo Octavia. Ma hope o kēlā, ua komo ʻo ia i kahi pilina me ke kauā mua ʻo Acta, ka mea i huhū nui iā Agrippina.
I ka wā o ka emepera ma kahi o 21 mau makahiki, ua lawe ʻia aku ʻo ia e kekahi o nā kaikamahine uʻi o ia manawa, ʻo Poppea Sabina. Ma hope, ua haki ʻo Nero me ʻOtavia a male iā Poppaea. ʻO kahi mea hoihoi i ka wā e hiki mai ana, e kauoha ʻo Sabina e pepehi i ka wahine mua o kāna kāne, ka mea i lawe pio ʻia.
ʻAʻole i liʻuliʻu he kaikamahine kā lāua, ʻo Claudia Augusta, i make ma hope o 4 mau mahina. Ma hope o 2 mau makahiki, ua hāpai hou ʻo Poppaea, akā ma muli o ka hakakā a ka ʻohana, ua kī ʻo Nero ʻona i kāna wahine i loko o ka ʻōpū, a ua make ka wahine a make.
ʻO ka wahine ʻekolu a ka mea lokoino kāna ipo aloha ʻo Statilia Messalina. Ua lilo aku kahi wahine male i kāna kāne ma ke kauoha a Nero, nāna i hoʻokūʻē iā ia e pepehi kanaka.
Wahi a kekahi mau palapala, he mau pilina kāne like kā Nero, he mea maʻamau ia no kēlā manawa. ʻO ia ka mea mua e hoʻolauleʻa i ka male ʻana me kāna poʻe i wae ʻia.
ʻO kahi laʻana, ua male ʻo ia i ka eunuka Spore, a laila ʻaʻahu iā ia me he emepera. Ua kākau ʻo Suetonius "ua hāʻawi ʻo ia i kona kino ponoʻī i mau manawa he nui i ka hana hoʻohaʻahaʻa ʻaʻole hiki i kekahi o kāna mau lālā ke noho haumia ʻole."
Make
I 67, ua hoʻonohonoho nā kenerala o nā pūʻali koa panalāʻau i alakaʻi ʻia e Gallius Julius Vindex i kahi kipi kūʻē iā Nero. Ua hui pū nā kiaʻāina Italia i nā mea kūʻē i ka mōʻī.
Ua alakaʻi kēia i ka mea i haʻi aku ai ka Senate i ka mea kipi he kipi i ka ʻāina makuahine, a ʻo ia kahi hopena i mahuka ai ʻo ia i ke aupuni. No kekahi manawa, peʻe ʻo Nero i ka hale o kahi kauā. I ka ʻike ʻana o ka poʻe kipi i kahi āna e peʻe ai, ua hele lākou e pepehi iā ia.
Ke ʻike nei i ka maopopo ʻole o kona make, ua ʻoki ʻo Nero me ke kōkua o kāna kākau ʻōlelo i kona ʻāʻī. ʻO ka huaʻōlelo hope loa o ka despot: "Eia ia - kūpaʻa."
Nā kiʻi o Nero