He aha ke aupuni nui? Lohe pinepine ʻia kēia huaʻōlelo i ka nūhou ma ke kīwī, a me ka nūpepa a i ʻole ma ka Pūnaewele. A eia naʻe, ʻaʻole maopopo i nā poʻe āpau ke huna ʻia o ka manaʻo maoli ma lalo o kēia huaʻōlelo.
Ma kēia ʻatikala, e wehewehe mākou i ka mea i manaʻo ʻia e ka huaʻōlelo "kūʻokoʻa".
He aha ka manaʻo o ka noho aliʻi
Aupuni Aliʻi (fr. souveraineté - ka mana nui, ka noho aliʻi) ke kūʻokoʻa o ka mokuʻāina i nā hana kūwaho a me ka mana kiʻekiʻe o ka mokuʻāina i ka hanana kūloko.
I kēia lā, hoʻohana ʻia ka manaʻo o ke aupuni mōʻī e hōʻike i kēia huaʻōlelo, e hoʻokaʻawale iā ia mai nā ʻōlelo o ka noho aupuni a me ka kaulana.
He aha ke ʻano o ka mōʻī o ka mokuʻāina
Hōʻike ʻia ke aupuni aliʻi i loko o ka mokuʻāina i kēia mau hiʻohiʻona:
- ke kuleana kaʻawale o ke aupuni e pani i nā makaʻāinana āpau o ka ʻāina;
- aia nā kaiāulu āpau, politika, moʻomeheu, haʻuki a me nā hui ʻē aʻe he nui i nā hoʻoholo a nā luna;
- ʻo ka mokuʻāina ke kumu o nā pila e pono ai nā kamaʻāina āpau a me nā hui, me ka hoʻokoe ʻole, e hoʻolohe;
- aia i ke aupuni nā levers o ka mana i hiki ʻole ke kiʻi ʻia i nā kumuhana ʻē aʻe: ka hiki ke hōʻike i kahi kūlana o ka ulia pōpilikia, ka hana ʻana i nā pūʻali koa a i ʻole nā pūʻali koa, kau ʻia nā hoʻopaʻi, a pēlā aku.
Mai kahi manaʻo kū kānāwai, ʻo ka hōʻike nui o ka noho aliʻi a i ʻole ka mana kiʻekiʻe o ka mokuʻāina ka mea nui i ka ʻāina o ke Kumukānāwai i ʻāpono ʻia e ia. Hoʻohui ʻia, ʻo ka mōʻī mokuʻāina ke kūʻokoʻa o ka ʻāina ma ka pae honua.
ʻO ia, koho ke aupuni o ka ʻāina ponoʻī i ka papa e hoʻomohala ʻia, ʻaʻole ʻae i kekahi e hoʻokau i kāna makemake. I nā ʻōlelo maʻalahi, hōʻike ʻia ke ea o ka mokuʻāina i ke koho kūʻokoʻa o ke ʻano o ke aupuni, ʻōnaehana kālā, ka mālama ʻana i ka lula o ke kānāwai, ka hoʻokele o ka pūʻali koa, etc.
ʻO ka mokuʻāina e hana ana ma ke ʻaoʻao o ke kolu o ka ʻaoʻao, ʻaʻole mana ia, akā he kolone. Eia hou, aia kekahi mau manaʻo e like me - ke aupuni mōʻī o ka lāhui a me ke ea o ka lehulehu. ʻO ka manaʻo o nā huaʻōlelo ʻelua he kuleana ko ka lāhui a i ʻole kekahi poʻe i ka hoʻoholo iā ia iho, i hiki ke hōʻike iā ia iho i nā ʻano like ʻole.
