ʻAʻole ola ka luakini ʻo Parthenon a hiki i kēia manawa, a, ʻoiai ʻo ka hele mua o ka hale i ʻoi aku ka nui, i kēia lā ua manaʻo ʻia he laʻana o ka nani kahiko. ʻO kēia kahi mea hoihoi nui ma Helene a pono ke kipa ke hele huakaʻi ʻoe a puni ka ʻāina. Kaulana ka honua kahiko no nā hale nunui, akā hiki i kēia mea ke haohao.
Kūkulu ʻana i ka luakini ʻo Parthenon
Ma ka hema o ka Acropolis ma Atenai, ua piʻi aʻe kahi luakini kahiko, kahi e hoʻomaikaʻi ai i ke akua wahine o ke akamai, i mahalo ʻia no nā kenekulia he nui e nā poʻe o Hellas. Manaʻo nā mea mōʻaukala ʻo ka hoʻomaka o ke kūkulu ʻia ʻana mai ka makahiki 447-446. BC e ʻAʻohe ʻike kikoʻī e pili ana i kēia, ʻoiai ʻokoʻa ka moʻokūʻauhau o ka honua kahiko a me ka poʻe o ka wā. I Helene, ua manaʻo ʻia ka hoʻomaka ʻana i ka lā o ka solstice kauwela.
Ma mua o ke kūkulu ʻia ʻana o ka luakini nui no ka hoʻohanohano ʻana i ke akua wahine ʻo Athena, kūkulu ʻia nā hale moʻomeheu like ʻole ma kēia pūnaewele, akā ʻaʻohe mea i ola a hiki i kēia lā, a ʻo ka Parthenon wale nō, ʻoiai kekahi hapa, ke kū nei ma luna o ka puʻu. ʻO Iktin ka papahana o ka hoʻoilina hoʻoilina e hiki mai ana, a ua hana ʻo Kallikrates i kāna hoʻokō.
ʻO ka hana ma ka luakini ma kahi o ʻeono mau makahiki. ʻAi aku ka Parthenon i kāna mea hoʻonaninani kūikawā ʻole i ka mea pena kiʻi Helene kahiko ʻo Phidias, ka mea ma waena o 438 a me 437. kūkulu ʻia i kiʻi o Athena i uhi ʻia i ke gula. ʻO kēlā me kēia kamaʻāina i kēlā mau manawa ʻike ʻia ka mea i hoʻolaʻa ʻia ka luakini, ʻoiai i ka wā o Helene Kahiko nā akua i mahalo ʻia, a ʻo ia ke akua wahine o ke akamai, ke kaua, nā hana noʻeau a me nā hana lima i loaʻa pinepine iā ia ma ka piko o ka waihona.
ʻO ka moʻolelo weliweli o kahi hale nui
Ma hope i ke kenekulia III. Ua hoʻopio ʻia ʻo Atenai e Alexander Nui, akā ʻaʻole i pohō ka luakini. Eia kekahi, ua kauoha ke aliʻi nui i ka hoʻokomo ʻana i kahi pale o nā pale e pale ai i ka hana nui ʻana o ka hoʻolālā a hōʻike i nā mea kaua o nā koa Persian ma ke ʻano he makana. ʻOiaʻiʻo, ʻaʻole lokomaikaʻi nā mea lanakila a pau i ka hana ʻana o nā haku Helene. Ma hope o ka naʻi ʻana o ka ʻohana Herul, ua ahi ke ahi i loko o ka Parthenon, a ʻo ka hopena o kahi o ka hale i wāwahi ʻia, a ua hōʻino ʻia nā mea pono a me nā kaupaku. Mai ia manawa, ʻaʻole hoʻokō ʻia kahi hana hoʻōla nui.
I loko o ka wā o nā Crusades, ua lilo ka luakini ʻo Parthenon i kumu hakakā, ʻoiai ua hoʻāʻo ka hale pule Kalikiano ma nā ʻano āpau e hoʻopau i ka hoʻomana paganism mai nā kamaʻāina o Hellas. Ma kahi o ke kenekulia 3, ua nalowale ke kiʻi o Athena Parthenos me ka loaʻa ʻole o kahi kikoʻī; i ke kenekulia 6, ua kapa hou ʻia ka Parthenon i Cathedral o ka Theotokos Hemolele Loa. Mai ka hoʻomaka ʻana o ke kenekulia 13, ua lilo ka luakini pagan nui i ʻāpana o ka Ekalesia Katolika, ua hoʻololi pinepine ʻia kona inoa, akā ʻaʻohe hoʻololi nui i hana ʻia.
Paipai mākou iā ʻoe e heluhelu e pili ana i ka luakini ʻo Abu Simbel.
I ka 1458, ua hoʻololi ʻia ka hoʻomana Kalikiano e Islam e like me ka hoʻouka kaua ʻana o Athens e ka Ottoman Empire. ʻOiai ʻo ka mahalo o Mehmet II i ka Acropolis a me ka Parthenon kikoʻī, ʻaʻole ia i pale iā ia mai ka hoʻonoho ʻana i nā pūʻali koa i kāna panalāʻau. I ka wā o ka hoʻouka kaua, ua hoʻokau pinepine ʻia ka hale, ʻo ia ke kumu i hāʻule ai ka hale i wāwahi ʻia i loko o ka pala nui aʻe.
Ma 1832 wale nō i lilo ʻo Athens i ʻāpana o Helene, a ʻelua mau makahiki ma hope ua hoʻolaha ʻia ka Parthenon he hoʻoilina kahiko. Mai kēia wā, ua hoʻomaka ka hoʻihoʻi ʻia ʻana o ke kumu nui o ka Acropolis ma ka liʻiliʻi. I ka wā o ka ʻeliʻeli ʻana, ua hoʻāʻo ka ʻepekema e loaʻa nā ʻāpana o ka Parthenon a hoʻihoʻi iā ia i hoʻokahi holoʻokoʻa me ka mālama ʻana i nā hiʻohiʻona kālaiʻike.
Nā mea hoihoi e pili ana i ka luakini
ʻO nā kiʻi o kahi luakini kahiko ʻaʻole ia he mea kū hoʻokahi, akā i ka hoʻokolokolo pono ʻana, hiki iā mākou ke ʻōlelo me ka wiwo ʻole ʻaʻole hiki ke loaʻa kēlā ʻano hana i nā kūlanakauhale o ka Honua Kahiko. ʻO ka mea kupaianaha, i ka wā o ke kūkulu ʻana, ua noi ʻia nā ʻano hoʻolālā kūikawā e hana i nā illusions ʻike. O kahi laʻana:
- kili ʻia nā kolamu i nā ʻaoʻao ʻokoʻa e pili ana i ko lākou wahi i ʻike pono ʻia ai ka ʻike maka.
- ʻokoʻa ke anawaena o nā kolamu e pili ana i ke kūlana;
- piʻi ka stylobate i ke kikowaena.
Ma muli o ka ʻike maopopo ʻia o ka luakini ʻo Parthenon e kāna hana kuʻuna maʻamau, ua hoʻāʻo pinepine lākou e kope iā ia i nā ʻāina like ʻole a puni ka honua. Inā ʻoe e haʻohaʻo i kahi i hoʻonohonoho ʻia ai ka hoʻolālā like, pono ke kipa iā Kelemania, USA a Iapana paha. Kupaianaha nā kiʻi o nā kope i ka like, akā ʻaʻole hiki iā lākou ke hōʻike i ka nui maoli.
