Plato

Plato - ʻO ka mea akeakamai Helene kahiko, haumāna o Socrates a me kumu o Aristotle. ʻO Plato ka mea akeakamai i mālama ʻole ʻia kāna mau hana i nā ʻāpana pōkole i ʻōlelo ʻia e nā poʻe ʻē aʻe, akā piha.

I loko o ka moʻolelo pilikino o Plato, nui nā mea hoihoi e pili ana i kona ola pilikino a me nā manaʻo akeakamai.

No laila, ma mua ou kahi moʻolelo pōkole o Plato.

Mōʻaukala o Plato

ʻAʻole ʻike ʻia ka lā kikoʻī o ko Plato hānau ʻana. Manaʻo ʻia ua hānau ʻia ʻo ia i ka manawa o 429 a 427 BC. e ma Atenai, a ma ka mokupuni paha o Aegina.

Ma waena o nā biographers o Plato, ʻaʻole e pau nā paio e pili ana i ka inoa o ka akeakamai. Wahi a kekahi manaʻo, ʻoiaʻiʻo ua kāhea ʻia ʻo ia ʻo Aristocles, ʻoiai ʻo Plato kona inoa kapakapa.

ʻO ke kamaliʻi a me ka ʻōpio

Ua ulu ʻo Platon a hānai ʻia i loko o kahi ʻohana aristocratic.

Wahi a ka moʻolelo, ʻo ka makuakāne o ka mea akeakamai, ʻo Ariston, no ka ʻohana o Codra - ke aliʻi hope loa o Attica. ʻO ka makuahine o Plato, ʻo Periktion, he mamo ia na ka mea kālai'āina kaulana Atenai a me ka haku mele ʻo Solon.

ʻO nā mākua o ke akeakamai kekahi kaikamahine ʻo Potona a me 2 mau keiki kāne - ʻo Glavkon lāua ʻo Adimant.

Ua loaʻa i nā keiki ʻehā a Ariston a me Periktion kahi aʻo ākea. He mea pono e hoʻomaopopo ʻia ʻo ke alakaʻi o Plato ka mua-Socratic Cratilus, kahi mea ukali i nā aʻo a Heraclitus o Epeso.

I ka papa o kāna mau aʻo ʻana, ua haku ʻo Platon i ka moʻokalaleo a me nā ʻike kiʻi i ʻoi aku ka maikaʻi. Ma hope, ua hoihoi nui ʻo ia i ka mokomoko a ua komo pū ʻo ia i ka Pāʻani Pâʻani.

He kālaiʻāina kā Plato makuakāne i hakakā no ka pono o kona ʻāina a me nā kamaʻāina.

No kēia kumu, makemake ʻo Ariston i kāna keiki e lilo i mea kālaiʻāina. Eia naʻe, ʻaʻole makemake nui ʻo Plato i kēia manaʻo. Ma kahi o ia, ua hauʻoli nui ʻo ia i ke kākau ʻana i nā mele a me nā pāʻani.

I hoʻokahi manawa, ua hālāwai ʻo Platon me kahi kāne makua a ua hoʻomaka ʻo ia i kahi kamaʻilio. Ua hauʻoli loa ʻo ia i ke kumu o ka mea kamaʻilio e hauʻoli ʻole ai ʻo ia. ʻO Socrates kēia malihini.

Akeakamai a me nā manaʻo

He mea ʻokoʻa ka manaʻo o Socrates mai nā manaʻo o kēlā manawa. I kāna mau aʻo ʻana, ʻo ka manaʻo nui i ka ʻike o ke ʻano kanaka.

Ua hoʻolohe pono ʻo Platon i nā haʻiʻōlelo a ke akeakamai, e hoʻāʻo ana e komo i loko o ka hohonu i loko o kā lākou kumumanaʻo. Ua haʻiʻo ia i kāna mau manaʻo i kāna hana ponoʻī.

I ka makahiki 399 BC. Ua hoʻopaʻi ʻia ʻo Socrates i ka make, hoʻopiʻi ʻia no ka hoʻomana ʻole ʻana i nā akua a me ka paipai ʻana i kahi manaʻoʻiʻo hou i hōʻino ʻia ka ʻōpio. Ua ʻae ʻia ka mea akeakamai e hana i kahi ʻōlelo pale, ma mua o ka make ʻana ma ke ʻano inu ʻona.

ʻO ka hoʻokō ʻana o ke alakaʻi alakaʻi nui ʻia iā Plato, ka mea i inaina aku i ke aupuni a ka lehulehu.

ʻAʻole i liʻuliʻu ua hele ka mea noʻonoʻo i kahi huakaʻi i nā kūlanakauhale a me nā ʻāina like ʻole. I loko o kēia wā o kāna moʻomeheu, ua hiki iā ia ke kamaʻilio me nā poʻe ma hope o Socrates, me Euclid a me Theodore.

Eia hou, ua launa pū ʻo Platon me ka mystics a me ko Kaledea, nāna i hoʻāʻo iā ia e lawe pū ʻia me ka akeakamai o ka Hikina.

Ma hope o ka huakaʻi lōʻihi, hele mai ke kāne i Sisili. Me ke alakaʻi koa koa kūloko ʻo Dionysius the Elder, ua hoʻomaka ʻo ia e loaʻa kahi mokuʻāina hou kahi o ka mana kiʻekiʻe e lilo ai i ka poʻe akeakamai.

Eia naʻe, ʻaʻole i hoʻoholo ʻia nā manaʻo a Plato. Ua lilo ʻo Dionysius i mea makemake ʻole i inaina i ka "mokuʻāina" o ka mea noʻonoʻo.

Ke hoʻi nei i kona ʻāina Athena, ua hana ʻo Plato i kekahi mau hoʻoponopono e pili ana i ka hoʻokumu ʻana i kahi kūkulu mokuʻāina kūpono.

ʻO ka hopena o kēia mau noʻonoʻo ʻana ka wehe ʻana o ka Academy, kahi a Plato i hoʻomaka ai e hoʻomaʻamaʻa i kāna poʻe ukali. No laila, ua hoʻokumu ʻia kahi hui hoʻomana a me ka akeakamai.

Ua hāʻawi ʻo Platon i ka ʻike i nā haumāna ma o nā kamaʻilio kamaʻilio ʻana, a i kona manaʻo, ua ʻae ʻia kahi kanaka e ʻike pono i ka ʻoiaʻiʻo.

Noho pū nā kumu a me nā haumāna o ka Academy. ʻO kahi mea hoihoi ʻo ia ka mea kaulana ʻo Aristotle kahi kamaʻāina o ka Academy.

Nā manaʻo a me nā ʻike

Hoʻokumu ʻia ke akeakamai o Plato ma ke kumumanaʻo o Socrates, e like me ka ʻike maoli i hiki ke pili wale i nā manaʻo non-subjectistic, kahi e kū nei i kahi honua kūʻokoʻa kūʻokoʻa, e noho pū me ka honua noʻonoʻo.

ʻO ka essences paʻa loa, eidos (manaʻo), ka mea i hoʻohuli ʻole ʻia e ka lewa a me ka manawa. Kūʻokoʻa ʻo Eidos, a, no laila, ʻo lākou wale nō ke hoʻomaopopo ʻia.

I nā kākau a Plato "Critias" a me "Timaeus" ua ʻike mua ʻia ka moʻolelo o Atlantis, kahi kūlana kūpono.

ʻO Diogenes o Sinop, ka mea i ukali i ke kula Cynic, ua komo pinepine i nā hoʻopaʻapaʻa wela me Plato. Eia naʻe, hoʻopaʻapaʻa ʻo Diogenes me nā mea noʻonoʻo ʻē aʻe he nui.

Ua hōʻohewa ʻo Platon i nā hōʻike mālamalama o ka naʻau, me ka manaʻoʻiʻo ʻaʻole lākou e lawe i kahi mea maikaʻi i ke kanaka. I loko o kāna mau puke, ua wehewehe pinepine ʻo ia i ka pilina ma waena o ka moekolohe ikaika a me ka nāwaliwali. ʻO kēia kahi e kū mai ai ka manaʻo o "aloha platonic".

I mea e hiki ai nā haumāna i nā papa i ka manawa kūpono, ua hana ʻo Plato i kahi mea hana ma muli o ka uaki wai, a hāʻawi i kahi hōʻailona i kahi manawa i hāʻawi ʻia. Pēlā i hoʻokumu ʻia ai ka uaki kūmaka mua.

Ke ola pilikino

Ua kākoʻo ʻo Plato i ka hōʻole ʻana i nā waiwai pilikino. Eia kekahi, ua hoʻolaha ʻo ia i ke kaiāulu o nā wahine, nā kāne a me nā keiki.

ʻO ka hopena, ua lilo nā wahine a me nā keiki āpau i mea maʻamau. No laila, ʻaʻole hiki ke hoʻokaʻawale i hoʻokahi wahine ma Plato, e like me ka hiki ʻole ke hoʻoholo pololei i kāna mau keiki ola.

Make

I nā lā hope loa o kona ola, ua hana ʻo Plato i kahi puke hou, "Ma ka Maikaʻi e like me ia", i waiho mau ʻole ʻia.

Ua make maʻamau ka mea akeakamai, i ola i kahi ola lōʻihi a hoʻokō. Ua make ʻo Plato i ka makahiki 348 (a i ʻole 347) BC, e ola ana ma kahi o 80 mau makahiki.