ʻAʻole ia he mea kupanaha no ka hoihoi loa o nā mokupuni ʻo Galapagos e mākaʻikaʻi, ʻoiai he home ia no nā ʻano manu like ʻole o ka flora a me nā holoholona, ʻo kekahi o lākou e kokoke ana i ka make. No nā panalāʻau ʻo Ecuador a ʻo ia kona mokuʻāina kaʻawale. I kēia lā, ua hoʻolilo ʻia nā mokupuni āpau a me nā pōhaku e pili ana i pāka aupuni, kahi e hele nui mai ai ka poʻe mākaʻikaʻi i kēlā me kēia makahiki.
No hea mai ka inoa o nā Mokupuni Galapagos?
ʻO Galapagos kekahi ʻano o nā honu e noho ana ma nā mokupuni, ʻo ia ke kumu i kapa ʻia ai ka inoa o ka pae ʻāina. Ua kapa ʻia kēia mau ʻāina lehulehu ma ke ʻano he Galapagos, nā Mokupuni Turtle a i ʻole ka Archipelago Kolone. Eia kekahi, ua kapa ʻia kēia ʻāina i nā mokupuni ʻo Enchanted, no ka mea paʻakikī ka pae ʻana i ka ʻāina. Nui nā kahawai i paʻakikī i ka hoʻokele, no laila ʻaʻole hiki i nā mea āpau ke hele i kai.
ʻO ka palapala ʻāina mua mua o kēia mau wahi i hana ʻia e kahi powa, ʻo ia ke kumu i hāʻawi ʻia ai nā inoa a pau o nā mokupuni i mea e hoʻohanohano ai i ka poʻe pōā a i ʻole ka poʻe i kōkua iā lākou. Ua kapa inoa ʻia lākou ma hope, akā hoʻomau kekahi e hoʻohana i nā mana kahiko. Aia i loko o ka palapala ʻāina nā inoa mai nā au like ʻole.
Nā hiʻohiʻona Geographic
Aia nā pae moku ʻo 19 moku, 13 o lākou no ka lua pele. Hoʻopili pū ʻia me nā pōhaku 107 a me nā ʻāina i holoi ʻia e kū ana i luna o ka wai. Ma ka nānā ʻana i ka palapala ʻāina, hiki iā ʻoe ke hoʻomaopopo i kahi o nā mokupuni. ʻO ka nui o lākou, ʻo Isabela, ʻo ia ka muli loa. Aia nā luaipele ʻeleu ma aneʻi, no laila hiki ke hoʻololi ʻia ka mokupuni ma muli o nā hoʻokuʻu a me nā pele, ʻo ka mea hope loa i hana ʻia ma 2005.
ʻOiai ʻo Galapagos kahi pae moku ʻo equatorial, ʻaʻole wela ke aniau ma aneʻi. Aia ke kumu i ke au anuanu e holoi ana i kahakai. Mai kēia, hiki i ka mahana o ka wai ke hāʻule ma lalo o 20 kekelē. Hāʻule ka helu awelika makahiki ma ka pae o 23-24 kekelē. He mea kūpono ia e haʻi ʻia aia kekahi pilikia nui me ka wai ma nā Mokupuni ʻo Galapagos, no ka mea ʻaʻohe kokoke i nā kumu wai hou ma aneʻi.
ʻImi i nā mokupuni a me nā kamaʻāina
Mai ka loaʻa ʻana o nā mokupuni ma Malaki 1535, ʻaʻohe mea hoihoi iki i ka holoholona lōhiu o kēia wahi a hiki i ka wā i hoʻomaka ai ʻo Charles Darwin a me kāna huakaʻi e mākaʻikaʻi i ka Archipelago o ʻAmelika. Ma mua o kēia, he puʻuhonua nā mokupuni no ka poʻe pōā, ʻoiai lākou i manaʻo ʻia he kolone ʻo Sepania. Ma hope mai, ua kupu ka nīnau no wai nā mokupuni wela, a i ka 1832 ua lilo ʻo Galapagos i ʻāpana o ʻEkuakua, a ua koho ʻia ʻo Puerto Baquerizo Moreno i kapikala nui o ka mokuʻāina.
Ua hala ʻo Darwin i mau makahiki ma nā mokupuni e aʻo ana i ka ʻokoʻa o nā finch species. Ma ʻaneʻi ua hoʻomohala ʻo ia i nā kumu o ke kumumanaʻo e ulu ana i ka wā e hiki mai ana. Nui ka waiwai o ka holoholona ma nā Mokupuni Turtle a ʻaʻole like me ka holoholona ma nā wahi ʻē aʻe o ka honua i hiki ke hoʻopaʻa ʻia no nā makahiki he nui, akā ma hope o Darwin ʻaʻohe mea i pili, ʻoiai ua ʻike ʻia nā Galapagos he wahi kū hoʻokahi.
I ka wā o ka WWII, ua hoʻokumu ʻo ʻAmelika Hui Pū ʻIa i kahua pūʻali koa ma aneʻi, ma hope o ka pau ʻana o ka hoʻouka kaua, ua lilo nā mokupuni i puʻuhonua no nā lawehala. Ma 1936 wale nō, hāʻawi ʻia ka pae ʻāina i ke kūlana o kahi National Park, a ma hope ua hoʻomaka lākou e nānā hou aku i ka pale o nā kumuwaiwai kūlohelohe. ʻOiaʻiʻo, ua hala kekahi mau ʻano i kēlā manawa i ka luku o ka make, i ho'ākāka ʻia ma nā kikoʻī i loko o kahi palapala e pili ana i nā mokupuni.
Ma muli o nā kūlana anilaki kikoʻī a me nā mea ʻano ʻē o ka hoʻokumu ʻia ʻana o nā mokupuni, nui nā manu, nā holoholona, nā iʻa, a me nā mea kanu i loaʻa ʻole ma kahi ʻē aʻe. ʻO ka holoholona nui e noho ana ma kēia wahi ka liona kai ʻo Galapagos, akā ʻo ka mea nui o ka hoihoi he mau kuhukukū nunui, nā boobies, nā moʻo kai, nā flamingo, nā penguins.
Nā kikowaena mākaʻikaʻi
Ke hoʻolālā nei i kahi huakaʻi, makemake ka poʻe mākaʻikaʻi e ʻike pehea e hele ai i kahi wahi kupaianaha. Aia he mau koho ʻelua e koho ʻia mai: ma ka holoholo a i ʻole ma ka mokulele. ʻElua mau kahua mokulele ma ka pae ʻāina ʻo Colon, akā pae pinepine ʻia ma Baletana. He mokupuni liʻiliʻi ia ma ka ʻākau o Santa Cruz kahi i hoʻokumu ʻia ai nā kahua koa koa o ʻEkuador. Maʻalahi ke kiʻi i ka hapa nui o nā mokupuni i makemake ʻia e nā poʻe mākaʻikaʻi mai aneʻi.
Kupaianaha nā kiʻi mai nā mokupuni ʻo Galapagos, no ka mea, aia nā kahakai o ka nani kupaianaha. Hiki iā ʻoe ke hoʻolilo i ka lā holoʻokoʻa i ka lagoon polū e leʻaleʻa nei i ka lā tropical me ka ʻole o ka wela. Makemake ka hapa nui o ka poʻe e luʻu, no ka mea ke piha pono ke kai me nā kala ma muli o ka pele pele i paʻa i ka ʻāpana kahakai.
Paipai mākou e heluhelu e pili ana i ka mokupuni ʻo Saona.
Eia hou, e ʻoliʻoli hauʻoli kekahi mau ʻano holoholona i loko o ka whirlpool me nā scuba divers, ʻoiai ma aneʻi ua maʻa lākou i ka poʻe. Akā noho ʻia nā mokupuni e ka manō, no laila pono ʻoe e nīnau mua inā ʻae ʻia ka luʻu ʻana i kahi i wae ʻia.
He aha ka ʻāina e haʻaheo ʻole i kahi wahi kupaianaha e like me nā Galapagos, e noʻonoʻo nei ua hoʻokomo ʻia i ka World Heritage List. ʻO nā hiʻohiʻona ʻāina e like me nā kiʻi, no ka mea, pīhoihoi lākou i kēlā me kēia ʻaoʻao me ka nui o nā kala. ʻOiaʻiʻo, i mea e mālama ai i ka nani kūlohelohe a me ko lākou poʻe kamaʻāina, pono ʻoe e hoʻoikaika nui, ʻo ia ka hana a ke kikowaena noiʻi.