Epicurus - Ke akeakamai Helene kahiko, hoʻokumu i ka Epicureanism ma Athens ("The Garden of Epicurus"). I loko o nā makahiki o kona ola ʻana, ua kākau ʻo ia ma kahi o 300 mau hana, i koe a hiki i kēia lā wale nō i ke ʻano o nā ʻāpana.
I loko o ka moʻolelo pilikino o Epicurus he nui nā mea hoihoi e pili ana i kāna manaʻo akeakamai a me ke ola e like me ia.
No laila, ma mua ou he moʻolelo pōkole o Epicurus.
Pilialoha o Epicurus
Ua hānau ʻia ʻo Epicurus ma 342 a i ʻole 341 BC. e ma ka mokupuni Helene o Samos. ʻIke nui mākou e pili ana i ke ola o ka mea akeakamai mahalo i nā memoir o Diogenes Laertius lāua ʻo Lucretius Cara.
Ua ulu ʻo Epicurus a ua hānai ʻia i loko o ka ʻohana o Neocles a me Herestrata. I kona wā ʻōpio, ua hoihoi ʻo ia i ke akeakamai, a i kēlā manawa ua makemake nui ʻia i waena o ka poʻe Helene.
Eia kekahi, ua pīhoihoi ʻo Epicurus i nā manaʻo o Democritus.
I ka makahiki 18, hele mai ke kāne i Atenai me kona makuakāne. ʻAʻole i liʻuliʻu, ua hoʻomaka kona mau manaʻo e pili ana i ke ola, ʻokoʻa i nā aʻo a nā akeakamai ʻē aʻe.
Akeakamai o Epicurus
I ka makahiki 32 ʻo Epicurus, ua hoʻokumu ʻo ia i kāna kula akeakamai. Ma hope mai ua kūʻai ʻo ia i kahi māla ma Atenai, kahi āna i kaʻana like ai i ka ʻike me kāna poʻe ukali.
ʻO kahi mea hoihoi ʻoiai ʻoiai ke kula i ka māla o kahi akeakamai, ua hoʻomaka ʻia e kapa ʻia ʻo "Māla", a ua hoʻomaka ʻia nā poʻe e pili ana iā Epicurus i kapa ʻia "nā akeakamai mai nā māla."
Ma luna o ka puka komo i ke kula kahi palapala: “E ka malihini, maikaʻi ʻoe ma aneʻi. Eia ka leʻaleʻa ka maikaʻi kiʻekiʻe loa. "
Wahi a nā aʻo a Epicurus, a no laila, ʻo ka Epicureanism, ʻo ka hoʻomaikaʻi kiʻekiʻe loa no ke kanaka ka leʻaleʻa o ke ola, ʻo ia hoʻi ka ʻole o ka ʻeha o ke kino a me ka hopohopo, a me ka hoʻopakele ʻia mai ka makaʻu i ka make a me nā akua.
Wahi a Epicurus, aia ke akua, akā nānā ʻole lākou i nā mea āpau i hana ʻia ma ka honua a me ke ola o nā kānaka.
ʻO kēia ala i ke ola ka mea i ala ai ka hoihoi o ka lehulehu o ka poʻe akeakamai o ke akeakamai, ma muli o ka nui o kāna poʻe ukali i kēlā me kēia lā.
ʻO nā haumāna a Epicurus he poʻe manaʻo manuahi, ka mea i komo pinepine i ke kūkākūkā a nīnau i nā kumu kaiaulu a me ka pono.
Ua lilo koke ʻo Epicureanism i hoa paio nui no Stoicism, i hoʻokumu ʻia e Zeno o Kitia.
ʻAʻohe kūlike kūlike i ka honua kahiko. Inā ʻimi nā Epicureans e kiʻi i ka leʻaleʻa kiʻekiʻe loa mai ke ola, a laila hoʻolauna ka Stoics i ka asceticism, e hoʻāʻo ana e kaohi i ko lākou naʻau a me nā makemake.
Ua hoʻāʻo ʻo Epicurus a me kāna poʻe ukali e ʻike i ke akua mai ka manaʻo o ka honua mea. Ua mahele lākou i kēia manaʻo i ʻekolu mau ʻāpana:
- Kumuhana. ʻAe iā ʻoe e ʻike leʻaleʻa, ʻo ia ka hoʻomaka a me ka hopena o ke ola, a hana pū kekahi ma ke ana o ka maikaʻi. Ma o ka loina, hiki i kekahi ke hoʻopau i ka ʻeha a me nā makemake kūpono ʻole. ʻOiaʻiʻo, ʻo ka mea e aʻo e ʻoluʻolu me ka liʻiliʻi hiki ke lilo i hauʻoli.
- Canon. Ua lawe ʻo Epicurus i nā ʻike sensory ma ke kumu o ka manaʻo materialistic. Manaʻoʻiʻo ʻo ia i nā mea āpau āpau me nā huna liʻiliʻi i komo i loko o ka ʻaoʻao. ʻO nā sensations, ke alakaʻi nei i ka hiʻohiʻona o ke kali, ʻo ia ka ʻike maoli. He mea kūpono ia e hoʻomaopopo i ka noʻonoʻo, e like me ka Epicurus, lilo i mea pale i ka ʻike o kekahi mea.
- Pilikino. Me ke kōkua o ke kālaikūlohea, ua hoʻāʻo ka mea akeakamai e loaʻa ke kumu o ka puka ʻana o ka honua, kahi e ʻae ai i kahi kanaka e makaʻu i ka noho ʻole ʻana. Ua ʻōlelo ʻo Epicurus ʻo ke ao holoʻokoʻa nā huna liʻiliʻi (atoms) e neʻe nei i kahi ākea ʻole. ʻO nā ʻĀtoma, a hui pū ʻia i loko o nā kino paʻakikī - ka poʻe a me nā akua.
I ka nānā ʻana i nā mea āpau i luna, ua koi ʻo Epicurus ʻaʻole e hopohopo i ka make. Ua wehewehe ʻo ia i ka mea i ka hoʻopuehu ʻia ʻana o nā ʻātoma a puni ka Universe ākea, ma muli o ka hopena o ka noho ʻana o ka ʻuhane me ke kino.
Ua maopopo iā Epicurus ʻaʻohe mea i hiki ke hoʻopili i ka hopena o ke kanaka. Hōʻike maoli ʻia nā mea āpau e kahi kūpono kūpono ʻole a me ka ʻole o ka manaʻo hohonu.
ʻO kahi mea hoihoi ʻo ia nā manaʻo o Epicurus i ka mana nui i nā manaʻo o John Locke, Thomas Jefferson, Jeremy Bentham a me Karl Marx.
Make
Wahi a Diogenes Laertius, ʻo ke kumu o ka make ʻana o ka mea akeakamai, he pōhaku kīʻaha ia, nāna i hāʻawi iā ia i ka ʻehaʻeha loa. Eia nō naʻe, ua hoʻomau ʻo ia i ka hauʻoli, ke aʻo ʻana i ke koena o kona mau lā.
I kona wā e ola ana, ua ʻōlelo ʻo Epicurus i kēia ʻōlelo:
"Mai makaʻu i ka make: ʻoiai ʻoe e ola ana, ʻaʻole ia, ke hiki mai ia, ʻaʻole ʻoe e"
Malia paha ʻo kēia ʻano ka mea i kōkua i ka poʻe akamai e haʻalele i kēia ao me ka makaʻu ʻole. Ua make ʻo Epicurus i ka 271 a i ʻole 270 BC. ma ka makahiki o ma kahi o 72 mau makahiki.
