Hoʻokipa nā kiʻi o Easter Island i ka maka o nā mea mākaʻikaʻi he nui no kā lākou hoʻolālā kikoʻī. Hiki ke ʻike ʻia kekahi o lākou i nā hale hōʻikeʻike nui loa o ka honua, akā ʻoi aku ka maikaʻi e hele i Chile a hele wāwae ma waena o nā kiʻi, mahalo i kā lākou pālākiō a me nā ʻano like ʻole. Manaʻo ʻia ua hana ʻia lākou i ka manawa mai 1250 a 1500. Eia nō naʻe, ke waiho ʻia nei ka mea huna o ka hana ʻana i nā kiʻi kiʻi e ka waha.
Nā kiʻi o Easter Island a me ko lākou ʻano nui
Mahalo ka poʻe he nui i ka nui o nā kiʻi o kēia ʻano a no hea mai kēia mau kino nui ma kahi mokupuni liʻiliʻi. I kēia manawa, ua ʻike ʻia nā kiʻi kiʻi he 887 o nā nui like ʻole, i hana ʻia i ke kaila like. Kāhea ʻia lākou he moai. ʻOiaʻiʻo, hiki i nā ʻeli ʻana i hana ʻia i kēlā me kēia manawa ma ka mokupuni ʻo Easter ke alakaʻi i ka loaʻa ʻana o nā kiʻi hou, i hoʻokau ʻole ʻia e nā ʻohana kūloko.
ʻO ka mea no ka hana ʻana i nā kiʻi pōhaku he tuffite - kahi pōhaku o ka lua pele. 95% o ka moai i hana ʻia mai ka tuff i lawe ʻia mai ka lua pele ʻo Rano Raraku, aia ma ka mokupuni ʻo Easter. Hana ʻia nā kiʻi liʻiliʻi mai nā ʻano ʻē aʻe:
- trachita - 22 mau kiʻi;
- nā pōhaku pumice mai ka lua pele ʻo Ohio - 17;
- basalt - 13;
- mujierite o ka lua pele Rano Kao - 1.
Hāʻawi nā kumuwaiwai he nui i ka ʻike pili ʻole e pili ana i ka nui o ka moai, ʻoiai lākou e helu ai me ka noʻonoʻo ʻana i ka hana ʻia ʻana o ka basalt, a me ka pōhaku basalt liʻiliʻi - tuffite. Eia nō naʻe, piʻi ka awelika o nā kiʻi i 5 mau tona, no laila ke kuhi pinepine nei ka poʻe o ka wā i ka neʻe ʻana o kēlā mau helu kaumaha mai ka hale kuʻi i ko lākou wahi maoli.
Aia nā kiʻi o Easter Island ma ka nui mai 3 a 5 mau mika, a ʻo ko lākou kumu he 1.6 mika ka laulā. ʻO kekahi mau kiʻi kiʻi i hōʻea i kahi kiʻekiʻe ma luna o 10 mau mika a me ke kaumaha o kahi o 10 tone. No lākou a pau i kahi wā ma hope. Hoʻohanohano ʻia kēlā mau kiʻi e nā poʻo elongated. I ke kiʻi, me he mea lā ke hōʻike nei lākou i nā hiʻohiʻona o ka lāhui Caucasian, akā ʻo ka ʻoiaʻiʻo ke hana hou nei ka physiognomy i nā hiʻohiʻona o ka poʻe Polenesia. Ua hoʻohana ʻia kēia kuhi hewa no ke kumu hoʻokahi o ka hoʻonui ʻana i ke kiʻekiʻe o nā kiʻi.
ʻO nā nīnau i nīnau ʻia i ka ʻike ʻana i ka moai
ʻO ka mea mua, hoihoi ka poʻe he nui i ke kumu e hoʻopuehu ai nā kiʻi i ka mokupuni a he aha kā lākou kumu. Hoʻokomo ʻia ka hapa nui o nā kiʻi kiʻi ma luna o nā anuu. Manaʻo nā ʻohana kahiko he komo ka moai i ka mana o nā kūpuna koʻikoʻi a kōkua hope i kā lākou poʻe mamo mai ka honua ʻē aʻe.
Aia kekahi kaʻao no ka mea nāna i hoʻokumu i ka moʻomeheu o ke kūkulu ʻana i nā akua kiʻi ke alakaʻi o ka ʻohana Khotu Matuʻa, nāna i kauoha ma hope o kona make ʻana e kūkulu i ke kiʻi ma Easter Island, a e hoʻokaʻawale i ka ʻāina ponoʻī ma waena o kāna mau keiki kāne ʻeono. Manaʻo ʻia he hūnā ka mana i nā kiʻi kiʻi, a, me ka noʻonoʻo pono ʻana, hiki ke hoʻonui i ka ʻohi ʻana, lawe mai i ka pōmaikaʻi i ka ʻohana, a hāʻawi i ka ikaika.
ʻO ka lua, he mea hiki ʻole ke hoʻoili i kēlā mau pōhaku mai ka lua pele i nā wahi mamao loa ma o ka ululāʻau. Ua hāʻawi ka hapa nui i nā kuhiakau like ʻole, akā ʻoi aku ka maʻalahi o ka ʻoiaʻiʻo. I ka hapa lua o ke kenekulia 20, ua huli mai kahi huakaʻi mai Nolewai mai, ʻo Thor Heyerdahl, i ke alakaʻi o ka ʻohana "pepeiao lōʻihi". Ua hoʻāʻo ʻo ia e ʻike i ke ʻano o ke kāhea ʻia ʻana o nā kiʻi, nā mea no lākou a pehea e hana ai. A ʻo kahi hopena, ua wehewehe ʻia ke kaʻina holoʻokoʻa i ke kikoʻī a kope ʻia hoʻi ma ke ʻano he laʻana no nā mea noiʻi kipa.
Paipai mākou e nānā i ke kiʻi o Christ the Redeemer.
Ua noʻonoʻo ʻo Heyerdahl no ke aha i hūnā mua ʻia ka ʻenehana hana mai nā poʻe āpau, akā pane wale ke alakaʻi ma mua o kēia manawa ʻaʻohe mea i nīnau e pili ana i ka moai a ʻaʻole i noi e hōʻike pehea i hana ʻia ai. I ka manawa like, ma ka kuʻuna, nā nuances o ke ʻano hana o ke kiʻi ʻana i nā kiʻi o Easter Island e hoʻoilina ʻia mai nā kūpuna a hiki i ka ʻōpio, no laila ʻaʻole i poina ʻia.
I mea e kīkē ai i ka moai mai ka pōhaku pele, pono e hana i nā hāmare kūikawā e kuʻi ʻia nā kiʻi. Ke kuʻi ʻia, haki ka hāmare i mau ʻāpana, no laila pono e hana ʻia he haneli o ia mau pono. Ma hope o ka mākaukau o ua akua kiʻi nei, ua huki lima ʻia ʻo ia e ka nui o ka poʻe e hoʻohana ana i nā kaula a huki ʻia iā ahu. Ma ke kahua kanu, waiho ʻia nā pōhaku ma lalo o ke kiʻi a me ke kōkua o nā paukū, me ka hoʻohana ʻana i ke ʻano o ka lever, hoʻonoho lākou iā ia i kahi i koi ʻia.
