ʻO ka pīʻāpā ka kī o ka ʻike. Ke aʻo nei i ka pīʻāpā, hana mākou i ka mea mua a i mua i kahi ʻike ʻōnaehana me ka ʻepekema a me ka moʻomeheu, loaʻa iā mākou kahi mea hana hiki ʻole ke hoʻololi ʻia no ka loaʻa ʻana o ka ʻike hou.
Manaʻo ʻia ua kū ka pīʻāpā pīʻāpā mua i ka 13th kenekulia BC. e., i ka manawa i hana ai ka poʻe Phoenician i kahi hoʻololi i hoʻoholo ʻia mai nā ʻōuli e hōʻike ana i nā huaʻōlelo i nā hōʻailona e hōʻike ana i nā kani. ʻAneʻane kokoke i nā alphabets e kū nei nā huaʻōlelo Fenekia a i ʻole ka Kanaʻana. I ka pīʻāpā Phoenekia, ua hōʻike nā huapalapala i nā consonants wale nō a ua lawa nā o lākou. Eia nō naʻe, i loko o ka Lūkini o kēia manawa, e hoʻomaopopo ka hapa nui o nā ʻōlelo inā kākau ʻia lākou i nā leka consonant wale nō.
Hiki ke huli akāka ʻia ka moʻolelo o ka pīʻāpā Lūkia. Ua hele mai ia mai ka pīʻāpā Bulgarian Cyrillic, ka mea a Cyril lāua ʻo Methodius i hoʻololi iki ai, i ka ʻōlelo Pelekane Slavonic kahiko, a laila i ka Lūkini Kahiko. Ua hoʻomohala ʻia ka pīʻāpā Lūkia ma ke ʻano he mea ola - ua ʻike ʻia nā leka hou, ua nalowale kekahi mau mea a hoʻohana ʻole ʻia paha. Hiki i kēia mana o ka pīʻāpā Lūkia ke hoʻihoʻi ʻia i ka 1942. A laila lilo ka hoʻohana ʻana i ka huapalapala "ё" i mea koi ʻia, ma ka pīʻāpā he 33 mau huapalapala.
Eia kekahi mau mea leʻaleʻa e pili ana i ka pīʻāpā Lūkia:
1. He 49 mau leta ma ka pīʻāpā Cyrillic. Ma ka liʻiliʻi, ua emi ka helu o lākou i 32, a laila ua ulu iki aʻe ma muli o "e".
2. Hoʻohana pinepine ʻia ka leka "o" i ka Lūkini. ʻO ka leka liʻiliʻi loa ma ka kākau Lūkini kahi hōʻailona paʻakikī.
3. ʻO ka huapalapala ʻo "ʻo" he 2000 mau makahiki ma mua o ka pīʻāpā holoʻokoʻa. Hoʻohana ʻia ia i 8 mau manawa i ka huaʻōlelo "hiki ke pale".
4. Noho ka leka "y" i kahi wahi 23 kiʻekiʻe loa ma waho o 33 i ke alapine o ka hoʻohana ʻana, akā he 74 mau huaʻōlelo wale nō e hoʻomaka me ia.
5. Ma ka ʻōlelo Lūkia ʻaʻohe huaʻōlelo e hoʻomaka me nā hōʻailona palupalu a paʻakikī a me "s".
6. Aia ka huapalapala "f" ma nā huaʻōlelo o ko nā ʻāina ʻē.
7. ʻO Peter I, ke hoʻoponopono nei i ka pela pela, a hemo i nā leka "xi", "omega" a me "psi" mai ka pīʻāpā. Ua makemake ka Emepera e hemo hou aku i ʻehā mau leka a me nā superscripts āpau, akā ikaika loa ke kūʻē ʻana o nā kāhuna a laila ua hoʻokau ʻia ka Peter frantic e hoʻi i hope. Ua kāhea ʻo Lomonosov i ka hoʻoponopono hou ʻana o Peter I ka ʻaʻahu ʻana i nā leka mai nā kapa hulu hoʻoilo i nā lole kau wela.
8. Ua haku ʻia ka leka "ё" i ka makahiki 1783, akā ua hoʻokomo ʻia ia i loko o ka pīʻāpā ma hope wale nō o hoʻokahi kenekulia a me ka hapa. ʻO ka inoa o ka meʻe "Anna Karenina" ʻo "Levin". I Levin ua kapa ʻia ka inoa e ka poʻe hana paʻi. Eia nō naʻe, ma hope mai ʻaʻole i hoʻohana ʻo Andrei Bely lāua ʻo Maria Tsvetaeva i kēia leka ma ke ʻano nui. I ka 1956, ua koho hou ʻia. Ma ka Pūnaewele Lūkia, ʻaʻole i emi iho nā paio huhū e pili ana iā "yo" a hiki i ka makahiki 2010.
9. ʻO kahi hōʻailona paʻa a ʻaʻole kēia ka leka maʻalahi e hoʻohana ai, a ma mua o ka hoʻoponopono hou ʻana o 1918, ʻo ka mea i hele ma mua, i kapa ʻia ʻo "er", ʻo ia ka pōhaku kihi o ka heluhelu. Pono e kau ʻia e like me nā lula kūikawā i ka hopena o nā huaʻōlelo (akā ʻaʻole pau) e pau ana i kahi consonant. Aia ma kahi o 50 mau "ers" ma ka ʻaneʻane o nā ʻaoʻao puke. ʻO nā "eras" āpau i kākau ʻia i waho o "War and Peace" e lawe i 70 ʻaoʻao.
10. I ka wā o ka hoʻoponopono hou ʻana o 1918, ua wehe ʻia nā leka hope loa mai ka pīʻāpā, a ʻo ka hope "I". I kekahi mau pōʻai, ua unuhi ʻia ka hoʻoponopono hou penei: "Ua hoʻokau ka Bolsheviks i ka pilikino kanaka i kahi hope loa."
11. ʻO ka kāpae ʻia ʻana o ka huapalapala "mur" mai ka pīʻāpā i unuhi ʻia i kahi ala kūpono - hōʻole ke aupuni hou e poni ʻole i ka Orthodox.
12. Hoʻokumu ʻia ka pīʻāpā Cyrillic ma ka pīʻāpā Helene, no laila like ke ʻano o ke kaʻina o nā huapalapala ma nā huapalapala Lūkia a me Helene. Me nā huapalapala e hōʻike ana i nā leo ʻaʻole ma ka Helene, hana maʻalahi a maʻalahi hoʻi ʻo Cyril a me Methodius - waiho lākou iā lākou i mua o ka Greek i like loa ("b" ma mua o "c", "g" ma mua o "z"), a i ʻole hoʻokau iā lākou ma ka hope o ka papa inoa ...
13. Me ka ʻokoʻa o nā ʻāpana i helu ʻia, hōʻaiʻē nā huaʻōlelo āpau e hoʻomaka ana me "a". ʻO kahi laʻana, "pīʻāpā". Akā, ʻo ka huaʻōlelo "pīʻāpā" ka ʻōlelo Lūkini.
14. Ua hōʻike ka mea kākau moʻolelo kaulana ʻo Alexander Solzhenitsyn i nā makahiki 1970 e hoʻi i ka "yat" a me ka "er" i ka pīʻāpā Lūkia
15. Ua ʻike ʻia ka huapalapala "e" i ka pīʻāpā ma hope o ka hōʻaiʻē ʻana i nā huaʻōlelo haole me ke kani like. Ma mua o kēlā, ʻaʻohe pono no ia. ʻOiai i kēia manawa, i nā huaʻōlelo he nui, keu hoʻi i ka hopena, ua hoʻololi ʻia e "e", no ka laʻana, "pince-nez".
